ماشین های فرز و انواع آن و کاربرد هر یک

 

درصنعت،دسـتگاه‌های زیادی موجود است اما دستگاه فرز مهم‌ترین و دقیق ترین دستگاه صنعتی اسـت که دارای انواع متعددی نیزمیباشد. ابزار   برنده این دستگاه را تیغ فرز می‌نامند. کارهایی را که میتوان روی این دستگاه  انجام داد عبارت است از

۱- صفحه تراش 

۲- سیار درآوردن

۳- برش 

۴- کنار تراشی 

۵- چرخ دنده تراشی 

۶- چرخ دنده مارپیچ تراشی

۷- کار های کپیه به وسیله ماشین فرز کپی 

۸- فرم‌تراشی به وسیله تیغ فرز فرم 

ماشین‌های فرز را به طورکلی میتوان به دو دسته تقسیم کرد 

۱- ماشین های فرز عمومی*

۲- ماشین های فرز مخصوص

 

* ماشین های فرز عمومی خود به ماشین های فرز افقی و عمودی تقسیم میشوند.

محور این نوع ماشـین های فـرز افقی و میز آنها در سـه جهت عمود بر هم طولی و عرضی و قائم حرکت میکند. ماشین های فرز افقی ممکن است سـاده یا اونیورسال باشـند. میز ماشـین های فرز افقی اونیورسـال علاوه بر حـرکات مذکور، دورمحور قائم میچرخند و در نتیجه نه تنها در جهت موازی یا عمود بر محور ماشـین بلکـه در امتداد هر زاویه‌ای نسـبت به آن در صفحه افقی حرکت میکند. ماشـین‌های فرز افقی بیشتر برای تراشـیدن سطوح و شیار های مستقیم و مار پیچ و فرم‌تراشی و رنده‌تراشی به کار میرود.

 

۱- ستون 

۲- محور مکانیزم جعبه دنده 

۳- جعبه دنده سرعت 

۴- میز 

۵- بازوی فوقانی 

۶- گلویی 

۷- صفحه رنده بند 

۸- زانوی ماشین ستون 

ماشـین از آهن‌ریختگـی و به شـکل قوطی سـاخته شـده و در داخل آن الکتروموتور مکانیزم های محرک، جعبه دنده سـرعت، مکانیزم بار و گلویی ماشین سوارشده‌اند. زانوی ماشین تکیه‌گاه محکمی برای میز ماشین است و در قسـمت فوقانی آن راه‌گاه‌هایی جهت حرکت میز تعبیه شـده است. برای اینکه بتـوان قطعه کار را بـه طور عمودی بـار داد، زانوی ماشـین را طوری میسازند که بتواند در روی سـتون قائم حرکت کند. گلویی ماشین، محوری اسـت فـولادی و مجوف که در آن تیغه هـای فرز ثابت میشـوند. جعبه دنده سـرعت، برای تغییر دادن سـرعت دورانی گلویی (محور) درنظر گرفته شده است. جعبه دنده بار، برای حرکت میز در سه جهت به کارمیرود.

 ساختمان ماشـین فرز عمودی شـبیه ماشین فرز افقی است؛ با این تفاوت که محور آن قائم است و میز آن در سه جهت عمود به یکدیگرحرکت میکند. از ماشین های فرز قائم بیشتر برای تراشیدن سطوح به وسیله فرزهایی که لبه برنده آن‌ها روی پیشانی قرار دارد استفاده میکنند.

 

 عملیـات مختلفی که بـه وسـیله تیغه های فـرز انجام میگیـرد موجب تنـوع شـکل و انـدازه ایـن ابزارهـا شـده اسـت، چنانچـه از ایـن لحـاظ بر تمـام ابزار هـای دیگـر کـه در ماشین سـازی مـورد اسـتفاده واقع میشـوند رجحـان دارد. بـا ایـن حـال انتخـاب تیغـه فـرز در اغلـب مـوارد بـه هیـچ وجـه دشـوار نیسـت زیـرا شـکل و اندازه سـطحی کـه بایـد فرز کاری شـود و کیفیـت عمـل فـرز کاری (زبر تراشـی یـا پرداخـت‌کاری) شـکل و انـدازه فـرز را مشـخص میکنـد. شـکل هندسـی تیغـه فـرز بـه شـکل هندسـی رنـده برنده اسـت و عـلاوه بر لبـه برنده اصلـی، یک یـا دو لبه فرعـی دارد.

 

در استفاده از ماشین های فرز باید با رعایت کردن تمامی نکات ایمنی، به شدت مراقب سلامتی خود و اطرافیانتان باشید؛ در همین راستا ما به شما مطالعه دو مقاله با عناوین انواع دسته بندی های کلاه ایمنی و صنعتی و کاربرد هرکدام از آن ها و توضیح کامل مهم ترین انواع دستکش های ایمنی را پیشنهاد میکنیم.

 

الف) وضع دنده ها نسبت به محور تیغه فرز: 

فرز های غلطکی و مخروطی و زاویه‌ای و پیشانی‌تراشی.

 ب) شکل دندهها:

 فرز های دنده راست و دنده مارپیچ و دنده کج.

 ج) ساختمان داخلی:

 فرز های یک پارچه ساده و مرکب و چند پارچه.

 د) طریقه بستن تیغه فرز:

 فرزهای سوراخ‌دار و انگشتی.

 ه) طرز انجام کار:

 فرزهای غلطکی و پولکی و زاویه‌ای و پیشانی‌تراش و فرم‌تراش و دنده‌تراش و پیچ‌تراش وغیره. 

 

تیغه های فرز را برحسـب شکل و نوع کاری که انجام میدهند به شرح زیر تقسیم بندی میکنند:

 

 

 فرزهای غلطکی با دنده‌های راسـت یـا مارپیچ که بر سطح جانبی استوانه‌ای قرار گرفته اسـت برای تراشیدن سطوح هموار بـه کارمـیرود. امروزه بیشتر فرز هـای غلطکی را بـا دنده های مارپیچ میسـازند. لبه برنده این فرز ها تدریجا در کار فرو میرود و در نتیجه تیغه فرز آرام تر کار میکند و سطح تراشیده شده به وسیله آن هموارتر و صاف‌تر میشود. به علاوه هدایت براده در این فرز ها بهتر انجام میگیرد زیرا خود دنده فرز نیز در کنار زدن براده کمک میکند. چون شـماره دنده های فرز مارپیچـی که در ِ آن واحـد باهم کار میکند زیادتر از فرز های دنده راسـت اسـت، میتوان از شماره دنده های آن کاست و در نتیجه دنده های آنها را درشـت‌تر از دنده های فرز دنده راسـت همقطر آنها سـاخت و به این ترتیب هم بر اسـتحکام دنده هـای فرز افزود و هم فاصلـه بین دنده ها را برای هدایت براده، زیادترکرد. امروزه از فرزهای دنده راست فقط برای تراشیدن سطوحی به عرض۳۵ میلیمتر استفاده میکنند. زاویه تمایل دنده های مارپیچی را بـرای فرز های دنده ریز درحـدود۲۰ تا ۲۵و برای فرز های دنده درشـت درحـدود۵۰ تا ۵۵درجه انتخـاب میکنند. نقص فرز های دنده مارپیچ این است که هنگام فرز کاری با آنها، فشارمحوری ایجاد میشـود. مقدار این فشـار به زاویه تمایل دنده ها بستگی دارد. به این دلیل گاهی دو تیغه فرز دنده مارپیچ را که جهت تمایل دنده های آنها مخالف یکدیگر (یکی راست و دیگری چپ است) ولی زاویه تمایل آنها مساوی است روی ماشین فرز میبندند تا فشار محوری آنها روی آربور و محور ماشین خنثا شود. 

 

 

 این فرز ها را برای در آوردن شـیار های مختلف و بریدن فلـزات و کار های دیگر بـه کارمیبرند. دنده های فرز شیار تراشـی هم از جلو و هم از طرفین کار را میتراشـند یعنی سـطح جانبی فرزعمل اصلی فـرز کاری را انجـام میدهـد و پیشـانی های آن، جـدار شـیار را صاف و پرداخت مینمایـد. فرز های پولکی برای در آوردن شـکاف های باریک (شـیارسـرپیچ ها وغیره) و بریدن فلزات به کار میروند و گاهی فرزهای اره‌ای نیز نامیده میشوند. به وسیله این تیغه فرز ها میتوان شکافهایی به عـرض۳/۰ تا ۴میلیمتـر در فلزات ایجاد نمـود. فرز های غلطکی و  پولکی بزرگ را اغلب دو پارچه میسازند یعنی بدنه فرز را از فولاد معمولی و تیغه هـای آن را از فولاد هـا ی ابزار یا تند برسـاخته بـه یکدیگرمتصل میکنند .

 

 

 این فرز ها دارای ساق مخروطی یا استوانه‌ای هستند که به وسـیله کلاهک یا فشنگ های مخصوص در سوراخ محور ماشین فرزمحکم میشـوند. از این فرز ها برای تراشـیدن شـیار های باریک به اشکال مختلف استفاده میشود.

منبع :
مجله ابزار یراق پیچ