امروزه شاید به سختی بتوانیم شخصی را پیدا کنیم که هیچگاه کلیدی به قفلی وارد نکرده و به باز کردن قفل نپرداخته باشد. قفل های در، تنوع و انواع بسیاری دارند اما در میان آن ها از همه متداول تر قفل پین چرخشی (Pin Tumbler Lock) میباشد.
ما در ابتدای این مقاله به توضیح اجزا مختلف این نوع از قفل ها خواهیم پرداخت؛ اجزایی مانند :
- کیس
- توپی(پلاگ)
- ورودی کلید (key way)
- میله های عمودی (شفت)
- پین
و سپس به چگونگی کارکرد قفل و به این سوال پاسخ میدهیم که «قفل ها چگونه کلید های خودشان را میشناسند؟»
و در آخر این مقاله نیز به شرح چیستی و چگونگی کارکرد شاه کلید خواهیم پرداخت.
اجزای بیرونی یک قفل با کلید
ظاهر بیرونی قفل پین چرخشی از دو قسمت (بطور متداول دایرهای شکل) تشکیل شده است. همانطور که در تصویر مشاهده میکنید، دایره بیرونی و بزرگتر به نام کیس شناخته میشود و دایره کوچکتر که درون کیس قرار گرفته پلاگ (توپی) نام دارد. درواقع پلاگ به همان قسمتی گفته میشود که ما هنگام استفاده و چرخاندن کلید مخصوص قفل، چرخش آن را نیز مشاهده میکنیم.
🔥
برای مشاهده چکونگی باز شدن قفل درب، کلیپ ویژه ابزار عمده رو در دستگیره و قفل درب چگونه کار میکنند از دست نده!اجزای درون توپی (پلاگ)
حال به آخرین قسمتی از قفل پین چرخشی میپردازیم که از بیرون قابل مشاهده میباشد؛ همانطور که در عکس بالا مشخص است بخش مد نظر ما، همان قسمت ورودی کلید به قفل یا key way (راه کلید) میباشد. داخل قسمت ورودی، که کار اصلی ما در این مقاله همانجاست، میتوان گفت که دنیایی دیگر وجود دارد.
داخل key way چند محور عمودی وجود دارد که به آن ها شفت یا میله نیز میگویند. این محور های عمودی، همانطور که در تصویر نشان داده شده است، تا درون پلاگ و کیس کشیده شدهاند که مستقلا به هرکدام از آن ها -به ترتیب تصویر از بالا به پایین- فنر، پین محرک و پین کلید متصل میباشد. در تصویر کاملا مشخص است که پین ها در هر محور اندازه های متفاوتی دارند و درواقع همه پین ها در یک لول نیستند، دلیل این تفاوت در اندازه پین ها به کار و وظیفه فنر در قفل پین چرخشی برمیگردد. وظیفه فنر در همه محور ها را اینطور میتوان توضیح داد که فنر ها از بالا به پین های محور خودشان فشار وارد میکنند تا آن ها همگی در حالت معمولی قفل (قبل از ورود کلید) بر روی لبه پایینی پلاگ (توپی) قرار بگیرند.
چرخش توپی و باز شدن قفل
اکنون که کمی با دنیایی درون توپی آشنا شدهایم بهتر است به این پرسش بپردازیم :
چه زمانی توپی قفل پین چرخشی میتواند بچرخد؟ پاسخ به این پرسش راز قفل ها و کلید های مخصوص به خودشان را برملا میکند :
برای آنکه به توپی قفل توانایی چرخیدن بدهیم باید ایتدا آن را از تمام پین های موجود در تمام محور ها آزاد کنیم! به عبارتی دیگر تمامی پین ها در محور مخصوص به خودشان باید در خط شیاری (برشی) قرار گیرند؛منظور ما از خط شیاری همان خط صافی میباشد که توپی را از کیس جدا میکند و در نهایت اگر کلید درست و مختص به خود قفل را در key way وارد کنید، پین ها همگی در خط شیاری قرار میگیرند و توپی قابل چرخش میباشد و در صورتی هم که از کلید اشتباه استفاده کنید وضعیت پین ها متفاوت شده و توپی همچنان در سرجای خود باقی میماند.
کلید خودت رو گم کردی و پشت در جا موندی؟ مقاله بدون کلید قفل را باز کنید رو از دست نده تا شب رو تو خونه خودت بخوابی
😉
شاه کلید و شاه پین
همه شما اصطلاح شاه کلید (master key) را شنیدهاید که افراد و گروههای مختلفی از آن استفاده میکنند؛ گاهی ماموران آگاهی، گاهی نگهبانان ساختمان و هتل ها و گاهی نیز متاسفانه سارقان اما شاه کلید واقعا چیست و چگونه کار میکند؟
ساختمانی را در نظر بگیرید که هرکدام از قفل ها با کلیدی مختص به خود باز میشوند، اگر کلید مشترکی برای باز کردن تمام قفل های آن ساختمان وجود داشته باشد به آن شاه کلید میگویند. برای کارکردن و درواقع وجود داشتن یک شاه کلید باید یک پین اضافی در حداقل یکی از میله های عمودی وجود داشته باشد که آن پین اضافی، شاه پین نام دارد.
در صورتی که شاه پین وجود داشته باشد، برای چرخش توپی دو امکان وجود دارد :
-پین ها تا به اینجا ،همانطور که در تصویر مشاهده میکنید، بالا بیایند :
این حالت زمانی اتفاق میافتد که کلید معمولی به key way وارد شده باشد.
-یا اینکه پین ها در این حالت که در تصویر مشاهده میکنید قرار بگیرند:
و این حالت مخصوص استفاده از شاه کلید میباشد.
در آخر باید اشاره کنیم که در ساختمان بعضی از قفل هایی که با سیستم شاه کلید ساخته شدهاند، بیشتر از یک میله با یک شاه پین وجود دارد که با افزایش تعداد شاه پین ها امنیت قفل بالا میرود.